W związku z wieloma pytaniami otrzymanymi od Państwa postanowiliśmy opublikować nasze propozycje wykonania podstaw pod świetliki dachowe. Zalecimy najkorzystniejszy ich dobór podczas wznoszenia nowych budynków lub hal. Postaramy się także doradzić w jaki sposób można wykorzystać istniejące podstawy, kiedy trzeba je bezwzględnie zdemontować, kiedy zaś można je pozostawić i ewentualnie w jakim zakresie zmodernizować. Wszystkie przedstawione przez nas propozycje techniczne dotyczą świetlików wykonanych w technologii Eskade-System. Trzeba się liczyć z tym że przy zastosowaniu innych systemów świetlików poniższe informacje będą nieprzydatne.
Wynika to w głównej mierze z unikalnych rozwiązań technicznych opracowanych w naszej firmie, jak i z wielu zastrzeżeń patentowych oraz prawnych.
Zamiana świetlików ze stalowo-szklanych na łukowe w konstrukcji aluminiowej gdzie wypełnienie stanowi poliwęglan spowoduje zdecydowany spadek ich masy,
może się okazać że dach nareszcie „odetchnie” po takiej kuracji kiedy z jego połaci zdejmiemy kilka, kilkanaście a nierzadko kilkadziesiąt ton zbędnego balastu.
Jest to o tyle ważne że często stare dachy które zostały zakwalifikowane do remontu lub rozbiórki z racji osłabienia nadmiernie obciążonej konstrukcji dostają niejako nowe życie.
Szacunkowa waga świetlika 1m2 świetlika o konstrukcji stal- szkło to około 30kg
waga podstawy murowanej średnio na 1m2 świetlika to 60kg
razem 1m2 świetlika to szacunkowo około 90kg
Szacunkowa waga świetlika 1m2 świetlika o konstrukcji alu. + poliwęglan to około 6kg
waga podstawy wykonanej średnio na 1m2 świetlika to 15kg
razem 1m2 świetlika to szacunkowo około 21kg
Powyższe zestawienie obrazuje że przedstawiona zmiana świetlików powoduje średnio czterokrotne zmniejszenie masy
Należy pamiętać że przed każdą wymianą tak świetlików jak i ich ich ewentualnym demontażem należy zasięgnąć opinii uprawionego projektanta lub konstruktora oraz jeżeli prawo nakazuje także, uzyskania odpowiednich pozwoleń lub zgłoszeń.
Podstawy pod świetliki dzielimy na następujące rodzaje:
W przypadku świetlików remontowanych najczęściej będziemy mieli do czynienia z podstawami:
1. Murowanymi z cegieł, bloczków betonowych lub wylewane z betonu.
Najczęściej jest to spuścizna po latach PRL gdzie na dachach królował beton o różnej
zawartości cementu w betonie. Zalecana jest przynajmniej fragmentaryczna odkrywka w
różnych losowo wybranych miejscach, ponieważ trzeba się liczyć z tym że w różnych
miejscach będziemy mieli do czynienia z różnymi zastanymi sytuacjami. Jeżeli podstawę
stanowi lity beton i zachował się w dobrym stanie to warto ją zachować ewentualnie
uzupełnić drobne ubytki.
Jeżeli mamy do czynienia z podstawą wykonaną z cegieł to należy sprawdzić czy jest ona wystarczająco związana z podstawą dachu, jak również sprawdzamy stan spoin pomiędzy cegłami. Jeżeli mamy do czynienia ze zwietrzałą lub wypłukaną zaprawą, wykruszonymi cegłami, czy też brakiem spójności z dachem nie warto takich podstaw remontować. Zasadnym będzie całkowity demontaż oraz wykonanie
nowych podstaw w nowej ciepłochronnej technologii. Za każdym razem gdy mamy do
czynienia z podstawami betonowymi lub ceglanymi musimy liczyć się z koniecznością ich
docieplenia. W praktyce zalecamy pozostawienie takich podstaw wówczas tylko jeżeli są one w bardzo dobrym stanie i koszt ich demontażu będzie zbyt wysoki.
Często mamy do czynienia z sytuacją gdzie w konstrukcję murowaną lub wylewaną podstawy zatopiono kształtowniki stalowe utrzymujące konstrukcję świetlika. Przed ich demontażem prosimy się z nami skonsultować czy trzeba wspomniane elementy usuwać, jeżeli tak to jakie. Przedstawiony typ podstawy najczęściej spotkamy na osiedlach mieszkaniowych budowanych w latach 60-70.
2. Konstrukcja mieszana wykorzystująca profile stalowe wraz z blachą.
Blacha stalowa stanowi zewnętrzną oraz wewnętrzną okładzinę podstawy świetlika,
wewnątrz podstawy umieszczano kształtowniki stalowe najczęściej walcowane,
Konstrukcja ta charakteryzuje się wyjątkowo wysoką masą, zazwyczaj przewymiarowaną,
Zaleca się demontaż zbędnych elementów, pozostawiając jedynie te które będą stanowiły
mocowanie nowego świetlika.
3. Podstawa stalowa lub blaszana - często ramę podstawy stanowi zwykły wysoki
grubościenny walcowany na gorąco ceownik, alternatywnie można spotkać wysokie elementy wygięte z blachy stalowej. Jeżeli konstrukcja stalowa posiada wystarczające parametry wytrzymałościowe i jest wystarczająco zespojona z dachem to można ją wykorzystać ponownie i stanowić może bazę do wykonania nowego świetlika.
4. Konstrukcja ramowa z grubościennych profili – przestrzenna ażurowa kratownica zazwyczaj pusta w środku, lub wypełniona płytą pilśniową, Zalecamy wypełnienie wnętrza wełną mineralną, lub styropianem, powstałe trudno dostępne pustki można wypełnić pianką poliuretanową
5. Konstrukcja mieszana drewniano stalowa: w większości przypadków są to słupki stalowe wystające z połaci dachu. Pomiędzy nimi rozstawione są belki które stanowią podporę świetlików. Rozwiązanie to zazwyczaj znajdziemy na halach budowanych w latach 40-tych i 50-tych. Elementy drewniane stanowiły wówczas szczątkowe docieplenie podstawy.
Jeżeli stan konstrukcji pozwala, zaś elementy drewniane są w dobrym stanie można
belki drewniane zabezpieczyć przed gniciem, konstrukcję zaś przed korozją i ponownie wykorzystać.
Jeżeli planujemy wykonać nowe podstawy pod świetliki możemy skorzystać z kilku sprawdzonych sposobów
6. Podstawa pod świetliki dachowe wykonana z blachy stalowej ocynkowanej – jest jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań. Zazwyczaj wykonuje się takie podstawy z blachy 1,5mm i wysokości na jaką powinna wystawać ponad wierzchnie krycie dachu nie mniej niż 20cm. Przy większych rozpiętościach stosujemy większe grubości blach. Wspomniane blaszane podstawy należą do elementów wiotkich dlatego zalecamy żeby inwestor w razie konieczności wzmocnił i usztywnił podstawy za pomocą rozpór, nie pozwalając do ich deformacji na skutek działania sił wiatru oraz śniegu. Projektant dachu powinien uwzględnić istnienie świetlików i przygotować pod związane z tym obciążenia i zagrożenia wszystkie elementy dachu. Podstawy świetlików powinny posiadać przygotowane odpowiednie liniowe podparcie w całym swoim obwodzie. Podstawy blaszane powinny mieć taką wysokość aby umożliwić ich łatwy montaż. W praktyce oznacza to że montaż podstaw o wysokości poniżej 25cm jest utrudniony, ponieważ jest za mało miejsca żeby można było swobodnie dostać się do środka wkrętarką. Nie mamy wówczas gwarancji że wkręty zostały zamocowane pionowo z wystarczającą siłą. Do docieplenia podstawy najlepiej wykorzystać styropian, możemy zastosować opcjonalnie wełnę mineralną twardą jednak jest to rozwiązanie droższe. Stanowczo odradzamy miękką wełnę mineralną ponieważ musimy się liczyć z tym że z czasem zsunie się ona do do dolnej części pozostawiając pustą przestrzeń podatną na przemarzanie.
7. Podstawa pod świetlik z płyty warstwowej - jest ciekawym rozwiązaniem pozwalającym wykorzystać płyty warstwowe które pozostały
z montażu pokrycia dachowego. Wystarczy płyty występujące najczęściej w szerokościach około 105cm pociąć wzdłuż długości na dwa lub trzy paski.
Uzyskamy w ten prosty sposób gotowy zaizolowany element który grubością oraz kolorem odpowiada pokryciu dachowemu. Odpadnie nam w ten sposób
konieczność wykonywania dodatkowego docieplenia oraz malowania podstaw zarówno od środka jak i od zewnątrz.
Tak docięty pas płyty może być postawiony bezpośrednio na płycie warstwowej, jednak powinien być odpowiednio usztywniony i zamontowany tym samym do płatwi. Można to wykonać stosując słupki zamocowane od wewnątrz podstawy w odpowiedniej gęstości zapobiegającej wyboczenie tak wykonanej podstawy. Wierzchnia krawędź podstawy stanowi nie osłonięte wypełnienie poliuretanem lub styropianem co nie stanowi żadnego oparcia. Jeżeli świetliki dachowe mają być zamontowane do wierzchniej krawędzi to niezbędna jest „zamknięcie od góry” za pomocą profilu stalowego tworzącego niejako kapsel. Jeżeli płyty warstwowe mają wysoki profil i nie uda się wykonać dokładnego przejścia to powstałe w ten sposób szczeliny wypełniamy pianką poliuretanową, powstałe zaś różnice niwelujemy obróbkami blacharskimi.
8. Podstawa świetlika z drewna – Prosty i skuteczny skuteczny sposób chociaż z niezrozumiałych względów rzadko stosowany. Zapewnia znaczną wytrzymałość jak i dobrą izolację, ponadto faktura drewna stanowi zawszę ozdobę wewnętrznej części podstawy. Wykonując podstawę świetlika drewnianą musimy dbać o to żeby drewno było sezonowane dobrej jakości zabezpieczone stosownymi impregnatami zapobiegającymi przed gniciem oraz pasożytami.
9. Podstawa świetlika murowana – Rozwiązanie stanowczo przez nas odradzane jako kłopotliwe w wykonaniu, czasochłonne oraz drogie. Jeżeli mamy do czynienia z istniejącą już podstawą betonową lub murowaną tak jak pisaliśmy w punkcie 1. i jej demontaż byłby kłopotliwy to warto ją zachować. W przypadku gdy mamy wybór i nie mamy jednoznacznie narzuconej technologii wykonania to warto pomysł wykonania podstawy murowanej po prostu zarzucić.
Podstawy takie są niezwykle ciężkie, kruche, podatne na najmniejsze uszkodzenia, kłopotliwe w wykonaniu oraz w konserwacji, wrażliwe na działania wilgoci co powoduje że są bardzo drogie. Do tego dochodzi konieczność docieplenia, oraz wykonywania zewnętrznych obróbek blacharskich oraz tynkowania lub obrabianie wewnętrznych części co wiąże się z jeszcze wyższymi dodatkowymi kosztami. Dodatkowym problemem jest sposób montażu samego świetlika na tak przygotowanej podstawie. Świetliki dachowe mocujemy na zewnętrznych obrzeżach podstawy, zazwyczaj 3-4 cm od tej krawędzi. Ponieważ podstawy murowane lub wylewane z betonu są kruche stąd nie można na ich obrzeżach nic mocować ponieważ się się najzwyczajniej wykruszą. Aby temu zapobiec musimy na taką podstawę założyć i zakotwić wieniec stalowy lub drewniany, który w przypadku wyboru elementów stalowych dodatkowo należy docieplić. To zaś po raz kolejny sprawia że ta technologia jest po prostu zawodna i najzwyczajniej droga. Niewspółmiernie taniej i prościej wychodzi wykonanie podstaw z blachy lub drewna.
